Categoría: <span>Bloga</span>

NORMALITATE FALTSUA

Zergatik galdetzen zaio 5 urteko neskato bati, nor den bere nobioa? Zergatik izan behar dugu txikitatik nobioa eta zergatik izan behar da mutila? Edota zergatik institutuan galdetzen dizute etengabe nor den gustatzen zaizun mutila? Zergatik ez dizute galdetzen nor den gustatzen zaizun neska? Neska izanda mutilak gustatu behar zaizkizula jotzen da normaltzat, eta mutila izanda, berriz, neskak.

Zinematan ikusten ditugun ohiko pelikuletan edo telebistetako serietan, ematen du ez dagoela beste aukerarik. Bikote guztiak dira neska-mutilez osotutakoak. Edota aspaldiko post honetan azaltzen genuen bezala, harreman homosexualak azaltzekotan, errepresentazio oso estereotipatuak dira.  Alegia, aditzera ematen dute gure jendartean normalena dela,ohikoa, harreman heterosexualak izatea bikote barruan… Eta hortik kanpoko guztia, gutxiengoa dela, marginala… Baina fikzio bat baino ez da. Zeren eta, gure jendarte ereduak desertu antzeko bat margozten saiatu arren, gustuak, plazerra sentitzeko eta bilatzeko aukerak mugagabeak eta anitzak dira.

Heteroarauarekin, normalitate faltsu horrekin hautsi beharra dugu, txikitatik, gure gorputz eta sexualitateekin paisaia posible anitzak margoztu ahal izateko. Bide honetan, ekaineko post honetan “Arrakala” proiektua aurkezten genizuen, heteroaraua haustea xede zuen web-gune interesgarri bezala. Bertan, hainbat tresna aurkitu ditzakezue: tailerrak egiteko dinamikak, hausnarketa interesgarriak biltzen dituzten bideoak…

Eta hona hemen, ere, Chocolate Remix (reggeaton lesbico) abestia, zeinak regetoiaren logika matxista berrasmatzen duen queer klabean birsortuz. Elkarrizketa honetan adierazten duenez, abestiarekin  gizonezko latinoamerikarraren estereotipoaz barre egiten du, baina batez ere, sexualitate aniztasuna eta emakumeen plazerra aldarrikatzen du: “Uste dut gure imaginario sexualaren eta betetzen ditugun roleninguruko hainbat gauza birplanteatu behar ditugula, ez ditugu zertan onartu behar existitzen direnak (…) Haustura bat eragin nahi nuen eta horregatik hautatu nuen reggaetoi musika, estilo guztiz matxista baita. Musikalki oso dibertirgarri eta pegadizoa iruditzen zait, eta, era berean, ahalbidetzen dit jendeari hainbeste molestatzen dioten gauzetaz hitz egitea”


07/09/19

ETIKETAK KANPORA!

Zer da normala eta zer arraroa? Zergatik pertsona izateko modu batzuk daude guztiaren zentroan, dira popularrak, dira mirestuenak, ligatzen dutenak, imitatzen ditugunak? Gorputz “perfektuak”, “akatsik” gabekoak, modako arropa eta orrazkerekin doazenak, modu jakinetan ibiltzen eta jokatzen dutenak, mutilekin-ligatzen-duten-neskak (baina pasatu gabe), neskekin asko ligatzen duten mutilak (asko, asko)…

Gugandik gauza asko espero izaten dira, eta expektatiba guzti horiek betetzen ez baditugu, zentrotik kanporatuak izaten gara, baztertuak, inbisibilizatuak edo irainduak. Normalitate horretatik irtetzen diren izaerei, harremantzeko moduei, gorputzei edota desioei, etiketak jartzen dizkiegu nabarmentzeko arraroak direla, edo ez hain perfektuak, edo desbiatuak. Puta, marikoia, matxupitxua, moroa, pringaua, frikia, marimatxoa, txonia, maketoa, lodia, itsusia… Ezberdina den hori izendatzeko hainbeste etiketa izanda, nor libratzen da? Nor da normala?

Etiketek zentsuratu egiten gaituzte, eta ez digute uzten hazten, experimentatzen, aurkitzen, galtzen, berraurkitzen. Gure jendarte ereduarekin pertsonak kategoria batzuen arabera sailkatzen ditugu, eta, ondorioz, ez gara gai, askotan, horietatik haratago ikusteko

Baina pertsonak izateko, maitatzeko, gozatzeko, sentitzeko, desiatzeko, ibiltzeko, dantzatzeko, … Hamaika mila modu daude, pertsonak dauden bezain beste. Baina badago jendea muga horiek guztiak gainditu eta askeak direla nahi dutenak izateko. Hile honetan, etiketa guzti horiek pikutara bidaltzen dituzten pertsonez hitz egingo dugu,  muga guzti horiek gainditu eta modu anitzean bizi, adierazten eta gozatzen dutenak!

¿Qué es normal y qué raro? ¿Por qué están unas formas de ser personas en el centro de todo, son las populares, son las más admiradas, las que ligan, a las que imitamos? Cuerpos “perfectos”, sin “imperfecciones”, los que llevan las ropas y los peinados de moda, las que andan o actúan de determinadas formas, chicas-que-ligan-con-chicos (pero sin pasarse), chicos-que-ligan-con-chicas (mucho, mucho)…

Se suelen esperar muchas cosas de nosotras y nosotros. Y si no cumplimos con todas esas expectativas que se esperan, somos expulsdxs del centro, excluidxs, invisivilizadxs o incluso insultdxs. Les ponemos etiquetas a todas esas formas de ser, de  relacionarse, a los cuerpos o deseos que se salen de la norma. Todas esas etiquetas para nombrar que algo es raro, o imperfecto, o desviado. Puta, maricón, fe@, machupichu, moro, pringau, friki, marimacho, choni, maket@, gorda… Existen tantas etiquetas para nombrar lo “diferente”, que ¿quién se libra? ¿Quién es normal?

Las etiquetas nos censuran, no nos dejan crecer, experimentar nuestras identidades, sexualidades o cuerpos. No nos dejan encontrarnos, perdernos, volvernos a descubrir. Clasificamos a las personas dentro de categorías y muchas veces no somos capaces de ver más allá. Pero existen infinitas formas de ser, de disfrutar, de desear, de andar, de danzar, de expresarse… Tantas como personas existen. Y hay personas que son capaces de romper con todas esas limitaciones, que son libres para ser lo que quieren. Por eso, este mes, queremos hablar de todas personas que rompen con todas esas etiquetas, que viven y se expresan como les da la gana.

 

 


07/09/19

NESKAK OHOLTZA GAINEAN

Batzuetan,  palo apur bat ematen du gustukoak izango genituzkeen hainbat gauza egiteak: rock talde batetan gitarra jotzea, bertso-eskolan ikasitakoa herriko plazatan erakustea, edota mikrofono batetatik sekulako garrasiak botatzea jendaurreko erraldoi baten aurrean… Baina salto egiteko momento horietan, mamuak agertu ahal zaizkigu. Izan ere, neskoi ez zaigu mutilei beste erakutsi publikoak izaten, espazioak okupatzen, erdigunean protagonistak izaten, gure ahotsa entzunarazten. Txikitatik erakutsi zaigulako izkinatan egoten, gehiegi ez nabaritzen, garrazi gehiegi ez egiten. Txikitatik neska edo mutil bezala hezterakoan, balore ezberdinak barneratzeko, rol batzuk betetzeko, jarrera eta gorputz batzuk gureganatzeko hezten gaituztelako. Eta baliteke horregatik ez ikustea, mutilen beste, plazen erdigunean, oholtza gainean, mikrofono baten aurrean. Zeren eta, musika-festibaletako karteletan, bertso-saioetan… Proportzioan, beti agertzen dira mutilez osatutako talde edota mutilen izen gehiago. Baina  neska gutxiago daudelako al da?

Zeren eta, badaude neskak eta geroz eta gehiago gainera, musika sortzeko, inprobisatzeko eta adierazteko modu desberdinetan dabiltzanak. Badabiltza eta indar handiarekin gainera. Bertsolaritzan, esaterako, geroz eta neska gehiago dira bertsotan ari direnak eta berstsolaritzaren beraren eztabaidatzea eragin du. Uxue Alberdiren hitzetan: «Emakume gorputza eraikuntza oso bat da, eta eraikuntza horrek norberari eragiteaz gain publikoari ere eragiten dio. Ni emakume modura eraiki naute eta hala eraiki dut neure burua: umetatik balore batzuek neureganatzeko, rol batzuek betetzeko, jarrera batzuek, gorpuzkera batzuek neureganatzeko hezi naute, eta horretan trebatu naiz, gehienetan inkontzienteki. Esango nuke emakume guztiok hasi garela bertsotan neutroak ginela pentsatuz, baina oholtza leku ezin hobea da gure eraikuntzaz eta gizarteak gutaz espero duenaz jabetzeko. Zergatik jartzen dizkigute “emakumeei buruzko gaiak” emakumeei bakarrik? Zergatik eskatzen zaie gizonei politikaz kantatzeko? Zergatik jartzen gaituzte emakumeok desiratu eta gizonak desiratzaile roletan? (…) Emakume bezala izan dudan eta kolektiboki dugun eraikuntzaz jabetzeak, kontzientzia feministak, gauza asko ulertzeko bidea eta eraldaketarako tresnak eskaini dizkit, eta oholtzak esperimentaziorako gune aparta».

Sortzeko, adierazteko, mugitzeko, dantzatzeko, abesteko edota instrumentuak jotzeko moduekin, paisaia eta izateko modu berriak, desberdinak sortzen ari dira. Orain arteko panorama eraldatzen ari dira. Horren erakusgarri da, «Furia Soprano» rap abeslari feminista, esaterako.  Bere letra iraultzaile eta apurtzaileekin,  gure egungo jendarte eta kultura ereduak sortzen dituzten eskubide urraketa salatzen du:

Udaberri honetan, hainbat musika jaialdi feminista antolatu dira. Esaterako, Zarautzeko Putzuzulo Gaztetxean Mefsst Musika Errebolta Feminista (goiko bideoa iazko jardunaldietakoa da). Jardunaldiekin antolatzaileek emakumeen ahalduntzea bultzatu nahi izan zuten musika sortzerakoan, jotzerakoan, entzuterakoan, dantzatzerakoan edota soinua jartzerakoan: «Punk-a, rock-a, hardcorea jendarteko hainbat arau, muga gainditu dituzten musika estilo eta mugimenduak izanik, zer dela eta ez ditu genero arauak, rolak gainditu? Zein izan da Euskal Herrian emakumeok musikan izan dugun papera eta funtzioa? Nola aldatu dezakegu gaur egungo egoera? Aldatu behar al da?». Valladoliden ere, Potorrock jaialdia ospatu zen zeinaren helburua zen  emakumeen parte-hartzea indartzea eta bisibilizatzea musika alternatiboaren sorkuntzan.

Musika, plaza, oholtzak… Ez dira zerbait aldaezinak! Beraz, eralda ditzagun gure letra, ahots eta mugimenduekin! Beldur Barik jarrerarekin!


29/07/14

ROLLER DERBY, UN DEPORTE EMPODERANTE

Roller Derby lau gurpilen gaineko kontaktuzko kirola da, autogestionatua eta nesken enpoderamendua zein elkartasuna indartzen ditu. Espainiako hainbat hiriburutan (Bartzelona, Zaragoza, Madril) urteak daramatzaten taldeak daude baina gurean, orain dela gutxi sortu dira. Donostian 2013ko abuztuan «El Puticlub de la Lucha» taldea sortu zen. Taldeko neskekin egon gara, kirol hori, zehazki, zertan datzan kontatzeko.

patines4
Fotografia de «El puticlub de la lucha» entrenando

CONTADNOS: ¿CÓMO SURGIÓ EL GRUPO?

El equipo comienza su andadura en agosto de 2013. La fundadora «Calabacín Warren» estaba intentando formar equipo con  «La vikinga» que venía de un equipo de Roller Derby de Tenerife. Hubo una primera reunión a mediados de agosto y a partir de ese momento comienzan a sumarse participantes, generalmente conocidas y amigas pero también algunas que venían de las redes sociales. En septiembre del 2013 comenzamos a entrenar en el polideportivo de Manteo de gros, donde seguimos.

¿CUÁL ES VUESTRA FILOSOFÍA COMO EQUIPO?

Creemos que Nuestra teoría con respecto al aprendizaje de técnicas y tácticas de Roller Derby es un proceso,es decir, que no podemos comenzar por lo avanzado, ni aprender todo lo que nos enseñan a medias, ni ir aprendiendo un poco de cada cosa y no dedicarle el tiempo suficiente a ninguna destreza específicamente. Todo a su debido tiempo y momento.

En estos procesos de aprendizaje también tomamos en cuenta la diversidad de las personas. Existe una gran tendencia, en la práctica de los deportes, en caer en la comparación y más bien deberíamos observar a la jugadora que tenemos al lado para poder aprender algo de ella sin intentar ser más que nadie porque. Los tiempos de aprendizaje cambian al ser diferentes cada una de nosotras.

Entendemos el Roller Derby como un deporte de equipo, feminista, empoderante y de superación personal y colectiva.

¿CÓMO OS ORGANIZÁIS COMO EQUIPO?

Al haber montado el equipo nosotras mismas, somos un equipo autodidacta, autogestionado, horizontal y responsables con nuestra organización. Nos organizamos por asambleas en las que se toman las decisiones más importante, y luego tenemos los dos entrenamientos semanales (lunes y miércoles) en el polideportivo de Manteo (Donostia). Estamos avanzando en esta organización. En la última asamblea, por ejemplo, definimos varias comisiones de trabajo.

¿CREÉIS QUE ES UN DEPORTE QUE ROMPE CON LOS ESTEREOTIPOS QUE EXISTEN EN TORNO A LA PARTICIPACIÓN DE LAS CHICAS EN EL DEPORTE?

Es un deporte que no tiene esos estereotipos tan marcados como tienen otros deportes en torno a la forma física. Es decir, si vemos vídeos sobre el roller derby, vemos que a diferencia que en otros deportes  los cuerpos de las jugadoras no se ajustan a una norma estética o corporal, como pasa en otro tipo de deportes. Aún cuando para practicar este deporte debes debes de tener diferentes aptitudes ( tener mucha fuerza, resistencia, agilidad…) cada una puede tener una u otra de esas cualidades más desarrolladas. Una puede ser súper fuerte, otra muy ágil. Aquí cabe todo.

Dentro de los deportes que se consideran “femeninos”, como pueden ser la gimnasia rítmica o el patinaje artístico, están marcadísimos  con estereotipos como la belleza o cuerpos delgados. En cambio, el roller derby es con lo que rompe, porque puedes pesar cien que cincuenta kilos para poder practicar el roller derby. Es decir, que no necesitas una determinada apariencia física.Hay una gran diversidad de chicas jugando con un gran abanico de volúmenes. Rompe en lo deportivo pero también en lo estético porque no tiene un uniforme y por eso vamos como nos da la gana: con minifalda, medias de rejilla… Como es muy empoderante nos sentimos a gusto para llevar estas cosas tanto las que tienen cuerpos que se ajustan a lo establecido estéticamente como las que no. En ese sentido es rompedor.

AFIRMÁIS QUE EL ROLLER DERBY ES MUY EMPODERANTE PARA LAS CHICAS

Es un deporte que no tiene homólogos masculinos. Es decir, un deporte que se practica por chicos y que posteriormente empiezan a practicarlo las chicas. Es un deporte que tiene referencias básicamente de mujeres y que es una referencia muy empoderante en el sentido de que hay contacto, a las mujeres se las ve con fuerza, con agilidad y sin miedo, sin miedo a caerse y con agilidad para levantarse rápido, que juega como una metáfora muy vital. Y lo importante no es solo el tema de que tú te caes y tú te levantas. Sino que tienes por detrás un grupo de tías que te respaldan. Es una manera de enfocar el deporte y la vida en general, de que te caes, te levantas por ti misma y además trabajas en equipo con otras tias. Es una manera de trabajar la sororidad y el empoderamiento colectivo de las mujeres.

Como el roller derby tiene esas referencias y bases feministas y punk conecta mucho con eso, con el empoderamiento feminista y la estética punk.

¿CÓMO REFUERZA LA ACTITUD BELDUR BARIK?

Para las chicas que se instalan en el “yo no puedo” o “yo no lo sé”, “tengo miedo”… Ayuda a conectar con tu propia fuerza. A través de un espacio colectivo de mujeres en la que ves cómo otras pueden y que te explican su proceso, que te cuentan que al principio ellas también creían que no podían… Te da una perspectiva de tí diferente cuando te ves ágil, cuando te caes y de das un culazo y no pasa nada. Que vas mejorando… Yo creo que eso es una jarrera Beldur Barik.

Con el roller derby, además, aprendes a defenderte. Aprendes las técnicas para caerte y para levantarte, aprendes también a esquivar, y, además, a recibir y a dar golpes. Esto que aprendemos dentro de este deporte, también podemos extrapolar a la vida, es decir, la autodefensa feminista.

 

¿QUÉ LES DIRÍAIS A LAS CHICAS QUE ESTÉN INDECISAS PARA APUNTARSE A ESTE DEPORTE?

Animamos a las chicas que les guste y que quieran hacerlo, que miren en internet, que hay un montón de información, que no hay que porque saber patinar para empezar.

Que se animen a jugar nosotras. Para sobrevivir como grupo, cuantas más chicas podamos jugar, más nos mantendremos. Esto es como el feminismo, cuantas más seamos más vamos a transformar la realidad.

Además, es un deporte muy bonito, que te empodera, te da la posibilidad de conocer a otras tías que vienen de realidades bastante diferentes a las tuyas y con las que creas vínculos afectivos potentes y que no se queda solamente en lo deportivo.

Fotografia de "El puticlub de la lucha" entrenando
Fotografia de «El puticlub de la lucha» entrenando

29/07/14

KIROLEAN

Zer esan nahi du «neska batek bezala egitea zerbait»? Zergatik neska bati esaten zaio  «neska izateko ez dela batere txarra» kirol batetan ona denean? Zergatik mutil bati esaten zaio txarto uzteko edota izeka egiteko «neska batek bezala egiten duela korrikan»? Adierazpen guzti horiek ematen dute ulertzera, zerbait egitea neska bezala ezberdina dela, gutxiago. Hau da, badagoela modu bat egiteko gauzak (mutilena), kirola egiteko modu egokia eta gero dagoela, neskena. Ematen dute ulertzera, neskek gaitasun gutxiago dituztela, esfortzu gutxiago egiten dutela, ez diotela jartzen jarri beharreko interesa. Baina hori horrela al da? Errealitate bat al da neskak eta mutilak ezberdinak direla gorputz aldetik, kirola bizitzeko moduarekin? Edota kulturalki indartutako irudipen bat da?

Neska eta mutilen gorputzak ez dira hain ezberdinak beraien artean. Mutilen gorputz guztiek ez dituzte ezaugarri (bolumena, masa muskularra) edota gaitasun fisiko berberak (indarra, abiadura ).  Neskak ordea ahulak, alperrak, pakete batzuk dira.Ezin dugu esan nesken gorputz bat eta mutilen gorputz bat dagoenik. Ezin dugu ere baieztatu mutilek eta neskek kirolerako berezko gaitasun edota jarrera ezbedinak dituztenik, trebatu egiten direlako. Txikitatik izan dugun ingurunearen eta gure buru/gorputzekin ditugun harremanaren arabera, gehiago edo gutxiago trebatzen ditugu. Guk geuk dugu horretarako gaitasuna. Beraz,  mezu desbalorizatzaile guzti horiei entzungor egin, gozatzen jarraitzeko. Sinistu dezagun gure gaitasun eta trebetasunetan!

Ez ezazu galdu Abuztuak 21an argitaratuko dugun «El Puticlub de la lucha» Roller Derby-ko taldeari egindako elkarrizketa !

 

 

 


29/07/14

EMAKUMEA ETA MENDIA

 

Alpinismoa existitzen denetik daude emakume alpinistak. Eta horren lekuko diren iraganeko hainbat erreferente ditugu. 1799, JeanParminter andereak Mont Blanc mendia eskalatu zuen eta munduko lehenengo emakume alpinista bilakatu zan (egun ditugun datuen arabera). 1808an Marie Paradis Chamonixeko kamarerak Mont Blanc-era igotzea erabaki zuen. Chamonixeko emakumeak Marie Paradis-i ea zergatik igo zan galdetu ziotenean, honek “Zoazte eta ikusiko duzue” erantzun zien.

Emakume betidanik sentitu dute mendiaren deia, beraien gorputzak mugetara eramateko nahia. Jomuga ez baitago gure gorputzetan, baizik eta horien gainean ezartzen diren sinismenak. «Joan eta ikusi» sinistu beharrean, «bakarrik ez zara izango gai» mezuak. Neska edo mutil izan, sortzen eta inposatzen diren expetatibek gure gorputzak bizitzeko eran eragiten du: espazioen eta indarraren erabileran, mugimenduen praktikan, bilatzen dugun gorputz irudian… Mundua zein mendia, arakatu eta deskubritzeko gure gorputza ehuneko ehunean behar dugu, aske eta indartsu sentitu behar gara aske eta indartsu bizitzeko. Eta horrela egin dute emakume askok urteetan zehar.

Gure inguru hurbilean ere, hainbat erreferente ditugu esparru honetan. Josune Bereziartu munduko eskalatzailerik onenetarikoa izan da. Betidanik kirolaria, eskalatzailea eta alpinista. 8c (kirol eskaladako mailarik altuenetarikoa) eskaladako horma eskalatzen pertsonarik gazteena 11 urte dituen Brooke Raboutou neska gaztea izan da. Silvia Vidal, katalana, munduko eskaladorerik onena bere espezialitatean (eskalada artifiziala). Edurne Pasaban tolosarra, munduan ezaguna 14 zortzimilekoak egiten lehenengo emakumea izanagatik.

AlisonHargreaves alpinista
AlisonHargreaves alpinista

Eta amaitzeko, apurtezinak ematen zituzten oztopoak gainditu zituen emakumea, Alison Hargreaves. Emakume honek 1993an Alpeetako ipar aurpegi guztiak denboraldi batean eskalatzeko helburua jarri zuen, baita haurdun egoala lortu ere. Eigerreko ipar aurpegia, alpeetako ipar aurpegirik zailena, Alison Hargreaves-ek haurdun igo zuen!

Emakume guzti hauek gorputzen inguruan gure kulturak ezarritako mugak hautsi dituzte eta erakutsi digute, ez dagoela hesirik ametsentzat!


29/07/14

MUGITU ETA IBILI MUNDUTIK BELDUR BARIK JARRERAREKIN!

Une oro, txikitatik, gure gaitasun, trebetasun eta ezaugarri fisiko zein psikologikoen hainbat mezu jasotzen ditugu. Eta mutil edo neska izan, mezuak ezberdinak izan ohi dira. Mutilekin indartzen da onena izan behar dutela futbolean, ausartenak izan behar direla, gogorrak. Neskekin, ordea, ez da jartzen hainbesteko ahalegina kirolean onenak izateko. Ez zaie eskatzen ausartak izatea, ez da beharrezkoa. Ez dago ondo ikusia «denbora galtzen ibiltzea» bateria jotzen, hobeto ikasketetara bideratzen badute beraien esfortzua. Kriston eskandalua da bakarrik bidaian badoaz.

Mezu guzti horiek, bai mutil, bai neskei zuzendutakoak, mugatu egin gaitzakete. Gure hegoak mozten dituzte, ez digute amets egiten uzten, gu geu izaten, sortzen, experimentatzen. Eta pixkanaka, gugan sinisteari utz dezakegu, eta besteek gugandik espero dutenaren arabera funtzionatu.

Halere, badago jendea, neska zein mutil, expektatiba mugatzaile horietaz paso egiten dutenak, modu aske eta  apurtzailean bizi direnak. Abuztuan zehar, gaitasun, rol eta izateko moduagatik, moldeak apurtzen dituzten pertsonez zein ekimenez hitz egingo dugu, Beldur Barik Jarreraz. Bazatoz gurekin bidaian?

 Recibimos muchos mensajes en torno a nuestras capacidades, habilidades y características físicas o psicológicas. Y según seamos chicas o chicos, esos mensajes pueden ser diferentes. Con chicos se refuerza que tienen que ser los mejores jugando al fútbol, que tienen que ser los más valientes, que tienen que ser duros. Con chicas, en cambio, no se pone tanto empeño en que sean buenas practicando deporte. Tampoco importa tanto si no se muestran valientes. No se ve bien «que pierdan el tiempo» tocando la batería en un grupo, mejor que dediques sus esfuerzos a los estudios. Se pone el grito en el cielo si se les ocurre viajar solas. 

Todos esos mensajes nos pueden llegar a limitarnos, a cortarnos las alas. No nos dejan soñar, crear, experimentar. Y poco a poco, podemos dejar de creer en nosotras. Y funcionar en base a lo que los demás esperan. Pero, al mismo tiempo, existen personas, siempre han existido, que pasan de esas expectativas limitantes, que viven de una forma libre y transgresora. En el mes de agosto, hablaremos de todas esas personas e iniciativas que rompen moldes, de la actitud Beldur Barik.¿ Te vienes de viaje?


29/07/14

GOAZEN KALEAK GORRIZ MARGOTZERA!

“Ha venido mi tia la brasileña”, “berza”, “mi prima la pelirroja”… Zenbat izen, zuzenean ez izendatzeko hain ohikoa den zerbait: HILEROKOA? Eta zenbat mito ere, oraindik orain: Ez sartzeko uretara bestela moztu egingo zaizula; hilerokoarekin ez ikutzeko lorak bestela usteldu egingo direla; ez ikutzeko maionesa, bestela ebagi egingo dela. Zenbat negatibitate? Zenbat ezjakintasun? Zenbat tabu! Nondik datoz?

Sarah Maple-en
Sarah Maple-en «Izan hilerokoa harrotasunarekin» irudia

Erika Irusta, “El camino rubí” blogariak argitaratutako post honen arabera, negatibitate eta ezjakintza guzti hori gure kulturek emakumeen gorputzen inguruan zabaldutako desbalorizazioaren ondorio da. Lehenengo, superstizioaren bitartez zabaldutakoak, eta, ondoren, zientziak sortutako teoriekin. Kulturalki emakumeen gorputzen inguruan negatibitate asko jasotzen dugu: ahulak direla, gaixoberak, inestableak… Eta imaginario guzti hori hilerokoan kontzentratzen da. Eta blogariaren esanetan, kulturalki jasotzen ditugun  mezu ezezkor guzti horiek, hilerokoaren bizipen ezezkorrean eragiten dute.Gorputz anitzak garen heinean (ez dago hormonalki, genitalki ez anatomikoki emakume ez gizon izateko eredu bakar bat), ez dago  hilerokoa bizitzeko modu bakar bat nahiz eta gure kulturak hori sinistarazi nahi izan. Eta emakume askok oso esperientzia anitzak dituzte. Batzuek mina sentitzen dute, baina beste batzuek ez. Batzuk tristura sentitzen dute, eta beste batzuek, ordea, edozer egiteko sekulako indarra du.

«Monthlies» bideoa hilerokoa izan berri duten nerabeei zuzenduta dago. Oinarrizko informazioa eman eta indarrean dauden hainbat uste hankaz gora jartzen ditu. Esaterako, minaren ingurukoak:  ez da hilekoaren berezko zerbait. Baizik eta, zerbait ondo ez doanaren seinale. Mina hiru faktorek sortzen dute.  Batetik, hormonen oreka falta. Bestetik utero-lepoaren flexibilitate falta zeinak odolaren jaitsiera zailtzen duen . Eta, hirugarrenik, mina jasanezina denean, espasmoak sortzeraino, patologiek eraginda izan daiteke.

 

Emma Arvidaren "There will be blood" bildumako argazkia
Emma Arvidaren «There will be blood» bildumako argazkia

Gure kulturak txikitatik erakusten digu  lotsagarri bezala bizitzen, begi publikora izkutatu beharreko zerbait bezala sentiarazten. Zeren eta, hilerokoarekin mantxatzen bazara eta ingurukoek ikusten badute txarri bat zara, zikina. Iragarkiek ere indartu egiten duten irudi bat da. Produktu desberdinak saldu nahi izaten dizkigute hilerokoa besteen begietatik ezkutatzeko: txarto ez usintzeko, ez nabaritzeko, gure aluak garbi mantentzeko…

Tabú eta negatibitate guzti horri aurre egin eta salatzeko, hainbat ekimen sortu dira azken aldian. Emma Arvida Bystrom argazkilariak hilerokoaren tabuei desafio egiteko “There Will Be Blood” argazki bilduma osotu du. Bildumaren xedea da hilerokoa bizitza publikoan integratzea,  izkutatu beharreko zerbait izateari uzteko. Erakusteko, ez dela ezer gertatzen mantxatzeagatik, ez dela zerbait zikina.

Sarah Maple-en  «Izan hilerokoa harrotasunarekin» irudia ere oso ezagun eta polemikoan bilakatu da.“Uste dut lotsaren izugarrizko karga existitzen dela emakumearengan. Nire hilerokoarekin hasi nintzen guztiz izututa nengoen, sekulako umiliazioa zela pentsatzen nuen. Eta bizipen guzti horietan, zerbait kulturala dagoela pentsatzen dut» Obraren xedea da, beraz, hilerokora heltzear dauden edota hilerokoa duten nerabeek berak bizitako sentimendu ezkorrak ez sentitzea. “Gustatzen zait tabuez barre egitea  eta hori da egin dudana pinturarekin. Horren inguruko drama sortu nahi nuen, erlijio pintura klasikoetan bezala eta horregatik du erlijio altarearen forma. Ikusten dira denak hain alarmatuta eta shock egoeran, barrezka bukatzen duzula»

 

Facebook-eko “Visibilidad menstrual” orrialdearen helburua da hilerokoaren bisibilitatea sustatzea hainbat eremutan: eskolatan, lanean, jaietan, ekimenetan… “Ezagutzera ematea hilerokoarekin gaudela naturalitate osoarekin modu sinple eta praktiko batetan, pultsera edo brazalete gorri batekin. Elkarrizketa zabaltzea, galdetu ahal izatea nola sentitzen garen. Errespeturako eta tabuen desagerpenerako pausu bat da”. Madrileko Sangre Menstrual kolektiboak, bestalde, hainbat ekintza burutu zituen 2010an emakumeen gorputzen eta bizipenen inguruan ezarritako ikusezintasuna zein kontrola salatzeko”. Emakumeen gorputza espazio politiko bezala aldarrikatzen zuten, eta, horregatik, “Hilerokoaren Ikusgarritasunaren Aldeko Manifestua” (Manifiesto por la Visibilidad de la Regla” argitaratu eta hainbat kale ekintza antolatu zituzten.

Ezinbestekoa dugu gure gorputza ezagutzea eta, batzuetan, jasotzen ditugun mezuei entzungor egitea, gu geu izateko. Eta galdetzea zer garen, zer sentitzen dugun, nolakoak izan nahi dugun! Margoztu ditzagun kaleak gorriz!

 

Beldur Barik 2013-ra hilerokoaren inguruan jasotako lana


07/09/19

PLASTIKOZKO GORPUTZEN AURREAN

Iragarkiek, telebistako programek, aldizkariek edota filmek gorputz eredu batzuk saltzen dizkigute, denak berdinak, neurri eta forma berberekoak: ile luze-luzedunak, 38 tailakoak, arropa garestiekin jantzitakoak, argalak, sekulako titiekin, bilorik gabekoak, azal leunekoak… Hori da saldu nahi diguten edertasun eredua eta ingurura begiratzen badugu existitzen ez dena. Eta horregatik, beti geratuko gara kanpoan. Argalegiak izatearren. Edo lodiegiak. Zuria ez den azal kolorea izatearrean, baina baita eguzkirik hartu ez izateagatik ere. Baxuak. Eta altuegiak. Titi bat bestea baino handiagoa duena, edo jausiak dituenak. Hortzak zuriak eta ilaran ez izateagatik.

Gorputz ezinezkoak jartzen dizkigute helmugan. Baina, jakin badakigu, iragarkietako gorputz horiek photoshoparekin guztiz manipulatuta daudela. Gezurretazkoak dira, plastikozkoak. Eta fikzio hori salatzeko, “La rueda invertida”  kolektiboak honako ekimen hau burutu zuen:

“Modeloen irudiak neurri gabeko mugetara arte exageratzen dira, bizitasun guztia kentzera arte, beraien azalak plastikoan bilakatu arte. Ekintza honekin publizitateko argazkiak, benetako emakumeekin alderatu nahi izan ditugu. Plastikoa azalaren aurrez-aurre, errealitatearekin oso zerikusi gutxi duen modelo estetikoaren ideala».  Aldatutako irudi guzti horiek gure inguruaren eta gorputzen inguruko gure pertzepzioa alteratzen dutelako!

Iragarkiek hainbat produktu saldu nahi izaten dizkigute gorputz ezinezko horietara heldu ahal izateko. Sinistarazi nahi digute horietara helduz gero, arrakasta izango dugula, zoriontsuak izango garela. Printzipe urdina “lortuko”dugula, guztion inbidia izango garela. Aspaldiko post honetan eskakizun horiei barre egiten zioten hainbat ekimen ematen genituen ezagutzera:

2011ko Beldur Barik lehiaketara aurkeztutako «Garena» lana.

Baina eskakizun guzti horiei erantzun behar izanak ez digu uzten gure edertasuna ikusten, bizitzako plazerrez gozatzea. Film batek zioen bezala, benetazko emakumeek kurbak dituzte. Eta baita estriak ere, eta zelulitisa… Benetako gorputzak, bizitza errealekoak, kaleetan ikusten ditugunak, ez dute zerikusirik telebistetan zein aldizkarietan ikusten ditugunekin, gorputz paisaia oso anitza delako. Proyecto Khalo web-guneak “Mujeres Tigre” post-a argitaratu zuen orain dela 2 aste eta modu natural batetan erakusten zuten, estriak zerbait ohikoak direla eta horregatik, gorputzek ez diotela ederrak izateari uzten. Ez dago akatsik. Gure «inperfekzioek» aparteko zerbait bilakatzen gaituztelako, besteengandik ezberdintzen gaituen zerbait. Utz diezaiogun gorputz uniformeak izateari, plastikozko manikiak izateari. Eta aniztu dezagun  gorputz paisaia!

Elkarbanatu gurekin, berezi egiten zaituen gorputzeko parte hori! Bialdu argazki bat edo komentatu idatzita gurekin, zer den gustatzen zaizuna, zergatik…


Las Crudas taldearen «Gordas» abestia


07/09/19

NOLA BIALDU PIKUTARA GURE GORPUTZEN INGURUKO HAMAIKA MILA MEZU HORIEK?

 

edertasuna
Edertasuna: aukera edo inposizioa?

Gure gorputzen eta itxuraren inguruan ohikoak izaten diren mezuak pil-pilean daude behin uda helduta. Bai, “operación bikini”-az ari gara, neska eta mutiloi «gorputz perfektuak» lortzeko irenztarazten dizkiguten mezu pila horiez. Mutilei indartsuak izatea eskatzen zaie, igerilekuko “katxas”-a, gorputzeko muskulu guztiak guztiz perfilatuta izatea, horretarako, gimnasioan hamaika mila ordu sartu behar badituzte ere, eta negu osoa arroza eta oilaskoa jaten egon behar badute ere. Neskei helarazten zaizkien mezuak pixka bat kontraesankorragoak, eskizofrenikoagoak dira. Batzuetan eskatzen zaie , moden hileroko tendentziatara egoteko, beti guapa joateko, makilatzeko, janzkera zaintzeko, orrazkeraz aldatzeko hilero, ilerik ez izateko gorputz osoan… Eta, beste batzuetan, ordea, ez pasatzeko. Ea nolatan doazen horrela makilatuta, jantzita. Ematen duela «zerbait bilatzen» dabizela.

Mezu horiek edonondik datoz, gure familiarengandik, lagunengandik, auzokoengandik…  Iragarkiek ere, gorputz ezinezkoak saltzen dizkigute, uniformeak, plastikozkoak. Nor heltzen da horietara? Inor. Ez direlako benetazkoak. Baina siniztarazten digute horiek direla edertasunaren eta zoriontasunaren helmuga, nahiz eta heltzeko esfortzu amaigabean guztiz frustratuta eta zorigaiztoko sentitu.

Eta, berriz ere, galdera bera. Non dago muga? Zergatik eskatzen zaizkigu hainbeste gauza, batez ere, neskei? Zergatik, funanbulista bezala ibili beharra oreka bilatzen ezinezkoaren artean? Berdin da zer egin, nola jokatu, nola adierazi. Maitena Monroy-k bere autodefentsa feministarako ikastaroan esaten duen bezala, egiten duguna egiten dugula ere, beti izango gara kritikatuak. Noregandik? Kultura matxistarengandik, patriarkatuarengandik. Neska zein mutilei bidalitako mezu guzti horien helburua da, gorputz eta sexualitateak kontrolatzea, erregulatzea. Aniztasuna egon badagoela ukatzeko, pertsona izateko hamaika mila modu badaudela izkutatzeko.

Beraz, bidali ditzagun mezu guzti horiek pikutara! Eta egin dezagun gure gorputzekin sudur puntan jartzen zaiguna!Gozatu dezagun !

Txokorro-Bilboko Feminista Anitzen Gunea-k egindako bideoa.

Uztailan, zehar, gure gorputza, itxura, jarrerak… direla eta, jasotzen ditugun mezuen inguruan hitz egingo dugu eta horiei aurre egiteko ekimen desberdinak emango ditugu ezagutzera.  Elkarbanatu zuek ere zuen estrategiak gurekin! Nola bialdu pikutara?


 


07/09/19